گامهای آسیای مرکزی در مسیر انرژی و امنیت همزمان با بحرانهای اقلیمی
به گزارش یونا، در هفتهای که گذشت، جنوب و شرق آسیا زیر بارانهای بیوقفه، دود آتشسوزیها و تنشهای سیاسی به سختی نفس میکشید؛ خیابانهای آبگرفته کلمبو و برجهای سوخته تایپو تنها چند مورد از رخدادهای ناگوار این پهنه جغرافیایی بودند.
اما کمی آنسوتر، در دل دشتهای آرام آسیای مرکزی، فضای دیگری در جریان بود؛ اتاقهای تصمیمگیری روشنتر از همیشه و نقشههای تازه روی میزها پهن شدند. از آلماتی تا تاشکند، سران منطقه با نگاهی محتاط اما مصمم تلاش کردند تا جایگاهی تازه برای خود در نظم آشفتهی آسیا بسازند—گویی در میان طوفانهای قاره، این سرزمین در حال یافتن ضربآهنگ خود بود.
آسیای مرکزی؛ از حیاط خلوت تا بازیگر نظم جدید انرژی
در جریان نشست دروازه جهانی در بروکسل، اتحادیه اروپا توافقنامههایی با قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان امضا کرد که هدف آن توسعه برنامههای انرژی تجدیدپذیر و برقآبی در آسیای مرکزی است. این ابتکار که با حمایت بانک سرمایهگذاری اروپا، بانک اروپایی بازسازی و توسعه و بانک جهانی همراه است، زمینهساز توسعه هیدروژن سبز و ایجاد کریدورهای انرژی آینده خواهد بود.
این اقدامات درحالی صورت میگیرد که این سهکشور یاد شده که از زیرساختهای قدیمی نفت و گاز رنج میبرند،بدنبال بازتعریف برای گذار به انرژیهای نو، از جمله هیدروژن سبز و آمونیاک هستند.
براساس همین، توافقهای صورت گرفته در نشست «دروازه جهانی» اتحادیه اروپا میتواند جایگاه این منطقه را در نقشه انرژی جهان ارتقا دهد و آن را از یک گذرگاه صرفا ترانزیتی به شریک راهبردی در زنجیره تامین انرژی بدل کند.
در کنار این روند، حضور الهام حیدر اوغلو علیاف رئیسجمهوری جمهوری آذربایجان در نشست اخیر سازوکارهای مشورتی آسیای مرکزی، میتواند بر فرصتهای تازهای برای اتصال قفقاز، دریای خزر و آسیای مرکزی ایجاد کند و هم نگرانیهایی درباره توازن قدرت در این قالب منطقهای به همراه داشته باشد.
جنوب آسیا و چهره خشن تغییر اقلیم
کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا همزمان با اتفاقات اخیر در کشورهای آسیای مرکزی، شاهد خشن تغییر اقلیمی بود؛ بطوری که در طول این هفته دستکم ۴۰۰ کشته و بیش از ۲۰۰ مفقود برجا گذاشت.
براساس گزارشها، طوفان سهمگین «دیتواه» و بارشهای شدید، شهر کلمبو و چند استان دیگر را با بحرانی کمسابقه روبهرو کرد و دستکم ۱۵۹ کشته و بیش از ۲۰۰ مفقود برجاگذاشت.
بهنقل از مرکز مدیریت بحران سریلانکا، این حادثه تاکنون جان دستکم ۱۵۹ نفر را گرفته، بیش از ۲۰۰ نفر مفقود شدهاند، بیش از ۲۰ هزار واحد مسکونی تخریب یا آسیب جدی دیده و حدود ۱۲۲ هزار نفر به مراکز اسکان موقت دولتی منتقل شدهاند.
همچنین بارندگیهای بیسابقه و طوفانهای گرمسیری در اندونزی، تایلند و مالزی، جنوبشرق آسیا را با سیلاب و رانش زمین گسترده مواجه کرده است؛ بطوری که شمار جانباختگان از ۳۰۰ نفر فراتر رفته و هزاران نفر مجبور به ترک منازل خود شدهاند.
همچنین، آلودگی هوا در کشورهای آسیای جنوبی طی سالهای اخیر به یکی از شدیدترین بحرانهای زیستمحیطی جهان تبدیل شده است؛ بحرانی که بنا بر گزارشهای رسمی و ارزیابی رسانههای بینالمللی، نهتنها کیفیت زندگی میلیونها نفر را تحت تاثیر قرار داده، بلکه پیامدهای اقتصادی و سلامتمحور آن نیز روزبهروز آشکارتر میشود. در این میان، سه کشور بنگلادش، هند و پاکستان در صدر فهرست آلودهترین نقاط جهان قرار گرفتهاند.
این درحالی است که که تغییر الگوهای اقلیمی هم در قالب سیلاب و طوفان و هم در قالب آلودگی بیسابقه هوا، چهره تازهای از بحران را در این زیرمنطقه آشکار کرده و زنگ خطر را نهتنها برای کشورهای منطقه، بلکه برای سایر نقاط آسیا نیز به صدا درآورده است.
شرق آسیا؛ هنگکنگ در شوک مرگبارترین آتشسوزی دهههای اخیر
درهمین حال، آتشسوزی گسترده آسمانخراشهای هنگکنگ که تیتر یک رسانهها شده بود، بیشاز ۱۲۸ نفر کشته برجا گذاشت. این ساختمان که در منطقه «تای پو» جزیره ساخته شده بودند، دچار ضعف سیستمهای هشداردهنده و آتش نشانی بودند.
درهمین راستا مقامهای چینی به منظور پاسخگویی به خشم مردم هنگکنگ، تحقیقات گستردهای درباره احتمال فساد، استفاده از مصالح نامرغوب و تخلفات در روند بازسازی مجتمع مسکونی «وانگ فوک کورت» آغاز کردهاند؛ حادثهای که بهسرعت ابعاد اجتماعی و سیاسی یافته و مطالبه برای پاسخگویی را شدت بخشیده است.
در همین ارتباط، پلیس هنگکنگ روز گذشته (شنبه) فردی را که در کارزار اینترنتی مطالبه شفافسازی و تحقیق درباره احتمال فساد و ضعف نظارت ساختمانی نقش داشت، بازداشت کرد. گفته شده او به تلاش برای «تحریک اقدام علیه امنیت ملی» متهم شده است.
پویش آنلاین شهروندان که خواستار تحقیق مستقل، جبران خسارت بازماندگان و بازبینی مقررات ایمنی ساختمانها بود تا پیش از بستهشدن، بیش از ۱۰ هزار امضا جمع کرده بود.
درنهایت، منطقه آسیا و اقیانویسه در این روزها شبیه قارهای است که هر بخشش در فصلی متفاوت نفس میکشد؛ از جنوب این قاره که صدای باران هنوز از سقفهای شکسته کلمبو پایین میریزد تا شرق آسیا ، بوی دود از پنجرههای سوخته تایپو بیرون میزند.
این درحالی است که در جایی در مرکز این قاره بزرگ—در دشتهایی که باد آرام میوزد و قطارهای باری آهسته از دل کوهستان میگذرند—حرکتی دیگر در جریان است؛ سران کشورهای آسیای مرکزی پشت میزهای بلند مذاکره مینشینند، نقشهها را ورق میزنند و خطوط تازهای روی کاغذ میکشند؛ گویی میخواهند نشان دهند که حتی در زمانهای پر از آشوب، میتوان از دل سکوت نیز آینده ساخت.
آنجا، در میان شهرهایی که نه زیر آب رفتهاند و نه در آتش سوختهاند، امیدی آهسته اما پیوسته قدم برمیدارد. آسیای مرکزی شاید هنوز قدرتی تمامقد در صحنه جهان نباشد اما ضربآهنگش با قارهای که این روزها از شرق تا جنوبش میلرزد، متفاوت است و همین تفاوت، همان جایی است که آینده ممکن است از آن آغاز شود.
دیدگاهتان را بنویسید